[ Pobierz całość w formacie PDF ]

pochodzeniu uznaje za bogów tylko archontów, im tylko oddaje cześć.
Wyzwolić ją może dopiero gnoza.
90
 91
jednego spośród` tych, którzy ich także zwiedli47. ` Liczni są także
inni`, którzy przeciwstawiają się` prawdzie48. To posłańcy (25) błędu.
Ci będą` zastawiać pułapkę przez swój błąd i` swe prawo przeciw`
moim czystym myślom`49. Gdyż wychodząc z (30) jednego (punktu
widzenie), myślą` że dobro i zło` wywodzą się z jednego ( i tego
samego),` a przecież uprawiają handel (78,1) moją nauką50. Zostaną
wydani` na okrutny los, a zechcą uciec od niego` daremnie, do
pokolenia (5) dusz nieśmiertelnych` aż do (czasu) mego przybycia.
Powinni` pozostać wśród nich.` I moje przebaczenie` ich wykroczeń,
w które (10) wpadli przez` przeciwników (winno trwać).` Podjąłem ich
wybawienie` od niewoli, w której` się znalez
li, aby im dać (15)
wolność51. Ale (dla nich) też tworzą` szczątek podobieństwa
(wolności)` w imię Martwego` - jest nim Hermas,` pierworodny z
nieprawości - po to (20) by w (prawdziwie) istniejącą światłość` nie
uwierzyli ` Mali52. (Ludzie)` tego rodzaju są jak robotnicy` którzy
47 Dusza gnostyka otrzymuje pomoc w postaci gnozy od  ducha rozumnego
(boski odpowiedni ?), wówczas archonci ( ludzie Kościoła ?) dostosowują się
(tu grec.  harmozein ), co może oznaczać, upodobniają się do sposobu
zachowania, rozumowania gnostyka; naśladują gnostyka, tak jak cała nauka
(Kościoła ?) jest naśladowaniem poglądów gnostyckich.
48 Inni przeciwnicy gnozy, nie tyle  naśladują , ile wyraz
nie zwalczają prawdę.
Może echo polemiki antygnostyckiej w nauczaniu oficjalnego Kościoła ?
49 Zbawca (tu oczywiście w gnostyckim ujęciu) wyraża pogląd, że przeciwnicy
gnozy będą się powoływali na naukę zbawiciela, ale przez swój błąd, brak
właściwego rozumienia  czystych myśli wprowadzają w błąd.
50 Według gnostyków dobro pochodzi od Boga, zło od kogoś innego ( gnostycki
dualizm). Gnostycki autor przypisuje przeciwnikom pogląd, że i dobro i zło
pochodzi od tego samego (monizm).
51 Zbawca mówi o przebaczeniu i wyzwoleniu, ale trzeba pamiętać, że chodzi o
gnostyckie rozumienie przebaczenia. Wybawienie dotyczy uwolnienia z
materii i ciała, a nie przebaczenie winy. Wypowiedz
ApcPt 77,22-78,31 jako
całość Koschorke uznaje za polemikę z kościelną praktyką pokuty (Koschorke
54 i n.).
52 Podobieństwo (wolności) w imię Martwego : to być może kościelna instytucja
pojednania w imię Ukrzyżowanego (Martwego). Kim jest Hermas,
pierworodny z nieprawości ? Czy chodzi o aluzję do propagowanej przez
Hermasa w piśmie  Pasterz możliwości odpuszczenia grzechów ?
Wypowiedz
stwarza jednak trudności w interpretacji i w tłumaczeniu. Co
oznacza  szczątek podobieństwa ( Schoenborn :  ein Fragment von
Nachahmung ; Brashler :  an imitation remnant , Koschorke:  sie werden
91
 92
zostaną wyrzuceni w ciemność (25) zewnętrzną, z dala od dzieci`
światłości53. Bo ani` sami nie chcą wchodzić` ani nie pozwalają
(wchodzić)` tym, którzy zgadzają (30) się ze swoim uwolnieniem54`.
Zaś ci inni` spośród nich, którym` przypadło cierpienie, sądzą`, że
mogą udoskonalić (79,1) mądrość braterstwa` prawdziwego55, które
jest` współuczestniczeniem w Duchu, razem` z towarzyszami
wspólnego pochodzenia (5). Dzięki niemu` objawią się` zaślubiny
niezniszczalności` objawi się jednak (tylko)` podobieństwo pokolenia
(10) siostrzanego, na zasadzie naśladownictwa56.` To są ci, którzy`
dręczą swych braci mówiąc` im  przez to` lituje się nasz Bóg (15) jeśli
zbawienie stanie` się naszym udziałem w nim (właśnie) 57. Nie` znają
einen Nachahmung-Rest schaffen ) ? Według Koschorkego ów  szczątek
( Rest ) oznacza według prorockiego stylu gminę wczesnochrześcijański, na
wzór  reszty Izraela , albo szczątkowe podobieństwo instytucji przebaczania.
(Koschorke 55-60). W polskim tłumaczeniu idę raczej za tym drugim
rozwiązaniem. Przez tłumaczenie  szczątku oddaję negatywną ocenę
kościelnej instytucji odpuszczania; jest w niej jakieś podobieństwo uwolnienia
prawdziwego w gnozie. Już wcześnie była mowa o  podobieństwie
sprawiedliwości (71,22 i nn.) Określenie Hermasa jako  pierworodnego z
nieprawości w polemice wczesnochrześcijańskiej służyło napiętnowaniu
heretyka. Koschorke sądzi, że chodzi o Hermasa, znanego autora pisma
 Pasterz . Być może chodzi raczej o ideę Hermasowej pokuty w Kościele.
Oznacza to dla  Małych czyli gnostyków w Kościele zniewolenie, uznanie
prawa i stworzenia, podporządkowanie się woli Boga Stwórcy. Według
gnostyków Chrystus nas wyzwolił od prawa i nie powinniśmy się ponownie
prawu poddawać (prawo - nieprawość).
53 Por. Mt 10,42; 18,6,10,14.
54 Por. Mt 23,13; EvThom 39.
55  Prawdziwe braterstwo może wskazywać na myśl o jakiejś społeczności
gnostyckiej, albo gnostyckim sposobie należenia do kościelnej wspólnoty (
 przez współuczestniczenie w Duchu ). Należą do niej według  Apokalipsy ,
ci którzy cierpią, a także, ci, którzy są prześladowani (niżej 79,12).
56  Wspólnocie braterskiej czyli gnostyckiej przeciwstawiano  wspólnotę
siostrzaną która jest tylko naśladowaniem pierwszej. Pojawia się tu podobnie
jak we w wspomnianych już wyżej wywodach motyw naśladownictwa (w
Kościele ?) prawdziwej rzeczywistości wśród gnostyków. Koschorke sądzi, że
 wspólnota braterska była terminem samookreślenia gnostyków (Koschorke,
63). Wspólnota ta opierała się również zjednoczeniu ze zbawcą
( współistotnym ).
57 To znaczy zbawienie w związku  siostrzanego pokolenia , to jest w Kościele:
 Nasz Bóg mówili chrześcijanie Kościoła, lituje się tylko przez pośrednictwo
92
 93
kary dla tych, którzy cieszą się nad tymi (sposobami)`, na jakie
skazali58 Małych (20), gdy ich wyśledzili` i gdy ich uwięzili`59.
Wystąpią też inni` z tych, którzy są poza naszą` liczbą60. Nadają sobie
imię (25)  biskup , albo`  diakon , jakby otrzymali` moc od Boga`,
poddając pod swój` sąd jako (pod sąd) pierwszych (zasiadających) (30)
na katedrach. To` kanały bez wody 61.
Ja` zaś rzekłem:  Boję się z powodu` tych (słów), które mi
powiedziałeś. Gdyż (80,1) niewielu jest wśród nas` jeśli chodzi o znak
(rozpoznawczy), podczas` gdy wielu jest tych, którzy mogą zwodzić`
wielu żyjących, gdy (5) rozproszą się wśród` nich, a ponieważ
wymawiają` twoje imię, uznają ich za godnych wiary 62` .
Odrzekł zbawca: `  Określony czas został im dany (10) na ich
liczne błędy, gdy mogą` panować nad Małymi63, ale` potem skończy
się (czas) błędu a odnowi się` niestarzejąca się (nigdy) myśl
nieśmiertelna. (15) I będą panować na tymi, którzy (teraz) nad nimi
panują, ` a ich błędowi zostanie` wyrwany korzeń i stanie` się
przedmiotem wstydu i objawi się (20) we wszelkiej zuchwałości`, jaką
Kościoła. Wydaje się, że chodzi tu - jak sądzi Koschorke (s) o polemikę z tezą
: extra ecclesiam nulla salus .
58W koptyjskim wyrażeniu Schoenborn dopuszcza  eine Anspielung auf den
Tribunalzusammenhang ? (dz.cyt.s.56) .
59  Apokalipsa wyraz
nie wskazuje na prześladowania  małych czyli gnostyków,
ale bez określenia bliższych okoliczności historycznych.
60 To znaczy nie są gnostykami; może tworzą osobną organizację kościelną ?
61 Wyraz
na krytyka Kościoła hierarchicznego ( biskup ,  diakon ), który zdaniem
gnostyków bezpodstawnie rości sobie pewność upoważnienia przez Boga i [ Pobierz całość w formacie PDF ]