[ Pobierz całość w formacie PDF ]
uczał Ignacy z Antiochii, pozostaje podstawową i nie
ci i biedni, wykształceni i prości, Grecy, %7łydzi, poganie,
odwołalną formą Kościoła, gdyż stanowi on właściwą
mężczyzni i kobiety; tam, gdzie powołuje Bóg, różnice
interpretację centralnej rzeczywistości: Eucharystia jest
przestają mieć jakiekolwiek znaczenie (Ga 3,28). Stąd
publiczna, jest ona Eucharystią całego Kościoła, jedynego
zrozumiałe staje się dla nas, dlaczego Ignacy z Antio
Chrystusa. Nikt nie ma prawa wybierać sobie własnej"
chii kładł tak wielki nacisk na to, by w jednym mieście
Eucharystii. Pojednanie z Bogiem, jakie w niej otrzymu
był jeden urząd biskupi i dlaczego tak zdecydowanie łą
jemy, zakłada zawsze pojednanie z bratem (Mt 5,23n).
czył przynależność kościelną z trwaniem we wspólnocie
Eucharystyczna natura Kościoła najpierw odsyła nas
z biskupem. Broni on publicznej natury i jedności wia
do zgromadzenia lokalnego; jednocześnie uznaliśmy, że
ry przeciwko wszelkim interesom grupowym, przeciwko
posługa biskupia w sposób istotny przynależy do Eucha
rasowym i klasowym podziałom. Jest tylko jeden biskup
rystii, będącej służbą na rzecz jedności, która nieodłącz
w jednym mieście, ponieważ Kościół jest jeden dla wszyst
nie wynika z ofiarniczego i pojednawczego charakteru
kich i ponieważ Bóg jest jeden dla wszystkich. W tym
Eucharystii. Kościół eucharystyczny to Kościół tworzony
sensie Kościół ma zawsze przed oczyma jedno, ogromne
wokół osoby biskupa.
zadanie, jakim jest pojednanie; nie jest Kościołem, je
śli nie dąży do zgody tych, którzy - z powodu swojego
Idzmy zatem dalej. Odkrycie eucharystycznego cha
rakteru Kościoła doprowadziło w ostatnim czasie do silne
go akcentowania zasady Kościoła lokalnego. Teologowie
1
Ten publiczny charakter Kościoła został mocno wyeksponowa
prawosławni przeciwstawili eklezjologię eucharystyczną
ny, na podstawie Pisma Zwiętego i Ojców Kościoła, przez E. Peterso-
Wschodu, będącą według nich autentycznym wyrazem
na, Theologische Traktate, Mnchen 1951.
71
70
KOZCIA - WSPLNOTA W DRODZE III. KOZCIA POWSZECHNY I KOZCIA PARTYKULARNY. ZADANI E BISKUPA
Kościoła, eklezjologii centralistycznej Kościoła rzymskie punktem wyjścia jest biskup i wspólnota eucharystyczna
2
go . W każdym Kościele lokalnym, twierdzą oni, w Eu pod jego przewodnictwem, takim punktem wyjścia dla
charystii obecna jest cała tajemnica Kościoła, ponieważ stanowiska protestanckiego pozostaje Słowo: Słowo Boże
obecny jest w niej Chrystus. Nie ma tu już zatem nic do jednoczy ludzi i tworzy wspólnotę". Głoszenie ewangelii,
dodania. W związku z tym teologowie ci wysuwają wnio mówią oni, rodzi zgromadzenie, a tym zgromadzeniem
sek, że idea posługi Piotrowej jest sprzecznością; zmierza jest Kościół". Innymi słowy: Kościół jako instytucja nie
ona do ziemskiego modelu jedności, który stoi w sprzecz ma w tym ujęciu żadnego znaczenia ściśle teologicznego;
ności z jednością sakramentalną, ukazywaną przez eucha znacząca teologicznie jest tylko wspólnota, gdyż tym, co
3
rystyczną strukturę. Pewne jest jednak, że ta nowoczesna się liczy, jest jedynie Słowo . Ta idea wspólnoty jest dzi
prawosławna eklezjologia eucharystyczna nie jest pojmo siaj chętnie łączona z logionem Jezusa z Ewangelii Mate
wana w sposób czysto lokalny", w znaczeniu Kościoła usza: Bo gdzie są dwaj albo trzej zebrani w imię moje,
partykularnego, ponieważ w rzeczywistości zasadniczym tam jestem pośród nich" (18,20). Można by niemal po
punktem struktury jest biskup, a nie miejsce. Jeśli się nad wiedzieć, że słowo to dla wielu zastępuje dzisiaj - jako
tym zastanowić, oczywiste staje się, że również dla trady słowo będące podstawą założenia Kościoła i jako defi
cji prawosławnej nie wystarczy zwyczajny akt liturgiczny nicja jego natury - logiem o opoce i władzy kluczy. Idea
w odpowiednim miejscu, aby tworzyć Kościół, ale potrzeb zatem jest następująca: gromadzenie się w imię Chry
na jest zasada scalająca. stusa samo przez się rodzi Kościół. Jest to akt niezależny
od wszelkich instytucji, akt w którym Kościół rodzi się
Problemy, które pozostają niejako w zawieszeniu, po
wciąż na nowo, Kościół nie jest pojmowany na sposób
zwalają nam zrozumieć, że od jakiegoś czasu, ze względu
episkopalny, ale kongregacyjny. Teraz nie trzeba już od
na stapianie się elementów protestanckich, prawosław
woływać się do wyłączności, jedyności Słowa, lecz z za
nych i katolickich, rozwijają się nowe warianty zasady
sady tej wyciąga się wniosek: zgromadzenie, które tym
Kościoła lokalnego, które usiłują doprowadzić ją do osta
sposobem stało się wspólnotą, posiada wszystkie władze,
tecznych konsekwencji. Podczas gdy dla prawosławnych
uprawnienia Kościoła, a więc również władzę sprawowa
nia Eucharystii. Kościół, jak zwykło się mówić, tworzy się
2
Por. F. Afanasicff i in., La primaut de Pierre dans l'Eglise or
thodoxe, Neuchtel 1960; Tenże, L'Eglise du Saint-Esprit, Paris 1975;
3
J. Zizioulas, L'tre ecclsial, Genve 1981; St. Charkianakis, riepiTO Por. G. Gloege, Gemeinde, w: RGG II, s. 1325-1329. Nie ma żad
cdómxov ir) KK^r| oia cv TX\ opOoSoS OcrAoyia, Athen 1985; jeśli nej potrzeby wyjaśniania, że w szczegółach, w środowisku reforma-
chodzi stanowisko pośrednie zob. D. Papandreou, La communion ec cyjnym koncepcje Kościoła i wspólnoty są oczywiście bardzo liczne
clsiale. Un point dc vue orthodoxe, w: Kanon, Jahrbuch der Gesell i zróżnicowane; jednak ich główny kierunek wydaje mi się właśnie
schaftfr die Ostkirchen VIII, Wien 1987, s. 15-22. taki, jak zarysowany powyżej.
72 73
III. KOZCIA POWSZECHNY I KOZCIA PARTYKULARNY. ZADANI E BISKUPA
KOSCIOt - WSPLNOTA W DRODZE
a więc powszechności. Albo wspólnota jest katolicka, albo
od dołu"; kształtuje on sam siebie. Jednakże przy takim
nie ma jej wcale.
podejściu nieuchronnie zatraca się jego publiczną na
turę i dalekosiężny charakter pojednania, ukazujący się
w zasadzie episkopalnej i wynikający z natury Euchary
2. Struktury Kościoła powszechnego
stii. Kościół staje się grupą, trzymającą się razem na mocy
w eklezjologii eucharystycznej
wewnętrznego porozumienia, podczas gdy jego wymiar
powszechny ulega rozpadowi. Słowo Pańskie o zbieraniu
Jak jednak to wszystko wyraża się w konkrecie? To
się dwóch lub trzech osób w Jego imię, nie może być izo
pytanie nieuchronnie odsyła nas do Kościoła starożyt
lowane; nie wyczerpuje ono bowiem pełni rzeczywistości
nego. Kto zapoznaje się z jego prawdziwym życiem, od
Kościoła. W tej rzeczywistości gromadzenie się, a także
razu zauważa, że nigdy nie polegało ono na utrzymywa
nieformalne spotkania grup na modlitwie, mają istotne
niu statycznej struktury Kościołów lokalnych. Od sa
[ Pobierz całość w formacie PDF ]